محاسبه و ثبت هزینه استهلاک دارایی های ثابت

آشنایی با نحوه محاسبه هزینه استهلاک دارایی های ثابت

ابزارها و تجهیزات مورد استفاده در واحدهای تجاری به مرور زمان مستهلک و فرسوده می‌شوند و کارایی خود را از دست می‌دهند و صاحبان سرمایه را مجبور می‌کنند تا هزینه‌ای را بابت تعمیر یا تعویض پرداخت کنند. پس در ثبت جریان‌های مالی هزینه‌ی استهلاک هم باید در نظر گرفته شود. در این مطلب قصد داریم شما را با مفهوم هزینه استهلاک دارایی های ثابت و نحوه‌ی محاسبه‌ی آن آشنا کنیم.

پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات دقیق تا پایان این مطلب همراه ما باشید.

استهلاک دارایی ثابت به چه معناست؟

استهلاک دارایی ثابت به فرایندی گفته می‌شود که در آن از ارزش دارایی‌های ثابت کاسته و طول عمر مفید کوتاه‌تر می‌شود. با توجه به اینکه مستهلک شدن ابزارها و وسایل مختلف درآمدزایی شرکت تحت تاثیر قرار می‌گیرد لازم است محاسبه‌ی هزینه‌ استهلاک دارایی های ثابت انجام شود و از درآمدهای شرکت کسر شود.

تعریف دارایی ثابت

دارایی ثابت یا دارایی بلند مدت به دارایی‌هایی گفته می‌شود که طول عمر مفید آن‌ها بیشتر از یک سال باشد.

دلایل استهلاک دارایی ثابت

دارایی‌های ثابت یک شرکت به صورت مادام العمر استفاده نمی‌شود و بعد از مدتی نشانه‌های خرابی و فرسودگی بروز می‌کند. زیرا به طور طبیعی وقتی از دارایی‌های ثابت نظیر میز و صندلی، تجهیزات و دستگاه‌ها، ماشین آلات به صورت روزانه مورد استفاده قرار بگیرند عمر آن‌ها کم می‌شود و آسیب می‌بینند. در نتیجه لازم است به جای آن‌ها از لوازم و ماشین آلات جدید استفاده شود که موجب افزایش هزینه‌های شرکت می‌شود.

پس لازم است در جدول هزینه استهلاک دارایی های ثابت مبلغی به آن اختصاص داده شود تا مدیران شرکت و صاحبان واحد تجاری بتواند بودجه‌بندی دقیقی از هزینه‌ها در اختیار داشته باشند و در زمان مناسب بتوانند بابت خرید تجهیزات و وسایل اقدام کنند. علاوه بر این هزینه استهلاک در تعیین میزان مالیات هم تاثیرگذار است.

به موازات کسب منافع از دارایی‌ها نشانه‌های استهلاک هم بروز می‌کند. علت استهلاک دارایی‌ها شامل موارد زیر است.

• استفاده‌ شرکت یا واحد تجاری از دارایی
• فرسودگی یا خرابی دارایی‌
• محدودیت زمانی استفاده از دارایی به دلیل اتمام تاریخ انقضا

عوامل تعیین کننده هزینه استهلاک

عواملی که بر میزان هزینه استهلاک دارایی ثابت تاثیر گذار است شامل موارد زیر است.

• ارزش واقعی دارایی
• ارزش بازیافتی دارایی‌ها
• عمر مفید دارایی‌

تعریف عمر مفید دارایی ثابت

عمر مفید دارایی ثابت به مدت زمانی گفته می‌شود که یک شرکت یا واحد تجاری از دارایی خود استفاده و بهره‌برداری می‌کند. در ضمن تعداد واحدهایی که دارایی ثابت برای واحد تجاری تولید می‌کند هم بخشی از عمر مفید در نظر گرفته می‌شود.

یکی دیگر از مواردی که بر عمر مفید دارایی ثابت واحد تجاری و شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد خدماتی است که در فرآیند استفاده از دارایی ثابت انتظار می‌رود. این نکته را هم در نظر داشته باشید که به دلیل سرعت پیشرفت تکنولوژی، به طور معمول عمر مفید دارایی ثابت کمتر از عمر بدنی آن است.

زمان محاسبه هزینه استهلاک دارایی های ثابت

با توجه به اینکه دارایی‌های شرکت در طول یک دوره فرسوده می‌شود و ارزش خود را از دست می‌دهند لازم است در حسابداری هزینه‌های هر دوره مالی در همان دوره محاسبه شود.

در واقع وقتی صاحب شرکت دارایی جدیدی اضافه می‌کند می‌تواند هزینه‌ی آن را یک جا در حساب‌های مالی وارد کند، اما هزینه استهلاک دارایی‌ های ثابت را نمی‌تواند یک جا در حساب مالی وارد کند. بلکه در هر دوره مالیاتی باید هزینه استهلاک محاسبه شود و در صورت مالی همان دوره وارد شود.

نحوه محاسبه هزینه استهلاک دارایی های ثابت چگونه است؟

محاسبه‌ی هزینه استهلاک با یک شیوه انجام نمی‌شود که شامل روش‌های زیر است.

محاسبه هزینه استهلاک دارایی ثابت با روش خط مستقیم

در روش مستقیم فرض اصلی این است که گذر زمان از ارزش دارایی ثابت کم می‌کند و ربطی به نحوه استفاده یا کارکرد آن ندارد. این روش ساده‌ترین روش محاسبه هزینه استهلاک دارایی های ثابت است و در تمام دوره‌های عمر مفید ثابت و یکسان است. در واقع با روش مستقیم، استهلاک دارایی بین سال‌های عمر مفید تقسیم می‌شود.

محاسبه هزینه استهلاک دارایی ثابت بر اساس کارکرد

در روش محاسبه کارکرد دارایی ثابت فرض اصلی این است که استهلاک دارایی‌ها متناسب با مقدار محصول تولید شده یا ساعت کارکرد باشد. به این ترتیب عمر مفید دارایی‌ها متناسب با کارکرد آن‌ها محاسبه می‌شود. این روش در محاسبه هزینه استهلاک دارایی‌هایی نظیر ماشین آلات استفاده می‌شود.

محاسبه هزینه استهلاک دارایی ثابت با روش نزولی

روش نزولی یا کاهشی محاسبه استهلاک دارایی ناظر بر این است که دارایی‌ها در سال‌های اولیه استفاده نسبت به سال‌های آخر منافع بیشتری را ارائه می‌دهند. با این حساب بازده دارایی‌های نو بیشتر از دارایی‌های کهنه است و میزان هزینه استهلاک دارایی های ثابت کاهش پیدا می‌کند.

فرمول محاسبه هزینه استهلاک دارایی های ثابت

برای محاسبه‌ی هزینه استهلاک در هر کدام از روش‌هایی که نام بردیم فرمول مشخصی وجود دارد که به صورت زیر است.

عمر مفید  ÷ (ارزش اسقاط – بهای تمام شده)   = استهلاک سالانه به روش خط مستقیم

 

در روش محاسبه‌ی نزولی از سه روش و سه فرمول مجزا برای محاسبه استفاده می‌شود که شامل موارد زیر است.

• روش درصدی از ارزش دفتری

نرخ ثابت ×  (مانده استهلاک انباشته – بهای تمام شده دارایی) = استهلاک دارایی با روش مانده نزولی

• روش نزولی با نرخ مضاعف

نرخ مضاعف ×  ارزش دفتری = استهلاک دارایی ثابت با نرخ مضاعف

• روش مجموع سنوات

کسر سال مورد نظر × ( ارزش اسقاط – بهای تمام شده) = استهلاک دارایی ثابت با روش مجموع سنوات

فرمول محاسبه بر اساس ساعت کارکرد

کل ساعات کارکرد براوردی ÷ (ارزش اسقاط – بهای تمام شده) = استهلاک هر ساعت کارکرد

 

ثبت هزینه استهلاک دارایی های ثابت چگونه انجام می‌شود؟

اولین اقدام برای محاسبه‌ی هزینه استهلاک دارایی ثابت تهیه لیست اموال ارزش دفتری است و انتخاب روش مناسب برای محاسبه است. سپس برای ثبت حسابداری لازم است از نرم افزارهای حسابداری دقیق استفاده شود.

فارغ از اینکه از کدام فرمول و روش برای محاسبه هزینه استهلاک دارایی های ثابت استفاده می‌شود روش ثبت یکسان است. برای ثبت هزینه استهلاک لازم است در نرم افزار حسابداری، هزینه استهلاک را به عنوان بدهکار و استهلاک انباشته دارایی ثابت را به عنوان بستانکار ثبت شود.

این نکته را هم در نظر داشته باشید برای ثبت استهلاک سال‌های گذشته نمی‌توانید از سرفصل هزینه استهلاک استفاده کنید و لازم است حساب سود و زیان انباشته را وارد کنید.

جمع‌بندی

یکی از اقدامات اصلی حسابداران و شرکت های حسابداری در پایان سال‌ مالی، انجام محاسبات استهلاک دارایی های ثابت است. زیرا هزینه استهلاک بر سود واحد تجاری تاثیرگذار است. با توجه به اینکه محاسبه مربوط به استهلاک نیاز به دقت بالایی دارد در این مطلب به بررسی روش‌های محاسبه آن  و فرمول‌های مورد استفاده پرداختیم. امیدواریم این اطلاعات به شما در انجام محاسبات هزینه استهلاک دارایی‌ها و برآورد دقیق سودآوری شرکت کمک کند. در صورتی که نیاز به یک مجموعه مطمین جهت محاسبه و ثبت هزینه دارایی های ثابت در اصفهان دارید می توانید با آرمان ارقام سپاهان (شرکت حسابداری فعال در اصفهان) تماس بگیرید.

برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید دیگر مقالات حسابداری ما را مطالعه کنید.